بررسی سایتوژنتیکی در پیش‌آگهی کودکان مبتلا به لوکمی لنفوبلاستیک حاد

  چکید ه   سابقه و هدف   لوکمی لنفوبلاستیک حاد به عنوان شایع‌ترین بدخیمی کودکان می‌باشد که بهترین پاسخ را به درمان دارد. در سال‌های اخیر علاوه بر سن، جنس و تعداد گلبول‌های سفید، بررسی ژنتیک به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در پیش‌آگهی بیماران انجام می‌شود. این بررسی در کودکان مبتلا به لوکمی لنفوبلاستیک حاد مراجعه کننده به بیمارستان کودکان مفید به مدت 3 سال انجام شده است، تا عوامل موثر در پیش‌آگهی بیماری لوکمی لنفوبلاستیک حاد با تاکید بر کاریوتیپ بیماران تعیین گردد.   مواد وروش‌ها   مطالعه حاضر به صورت گذشته‌نگر انجام شد. از 102 بیماری که در طی سال‌های 1381-1379 با تشخیص لوکمی لنفوبلاستیک حاد به بیمارستان کودکان مفید مراجعه کرده بودند، 74 مورد وارد مطالعه شدند و 28 بیمار به دلیل نداشتن آزمایش سایتوژنتیک از مطالعه خارج گردیدند. بیماران در گروه سنی 6 ماه تا 13 سال قرار داشتند که بر اساس شمارش گلبول‌های سفید و سن به دو گروه پرخطر(42 بیمار) و کم خطر(32 بیمار) تقسیم شدند. سپس نتایج آزمایش‌ سایتوژنتیک بیماران و فاکتورهای جانبی نظیر زیر رده‌های سلولی(بر اساس فلوسیتومتری)، سن، جنس و شمارش کامل سلول‌های خونی(گلبول سفید، هموگلوبین و پلاکت) در گروه‌های پرخطر و کم خطر تحت بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج توسط آزمون آماری کای‌دو و نرم‌افزار SPSS ویرایش 5/11 تحلیل شد.   یافته‌ها   از 74 بیمار مورد بررسی، 64 بیمار(5/86%) بر اساس فلوسیتومتری دارای لوکمی از نوع Pre B cell بودند که بر اساس تعداد گلبول‌های سفید، 38 مورد(4/59%) از آن‌ها در گروه کم خطر قرار گرفتند. در بررسی سایتوژنتیک، 34 بیمار(9/45%) دارای کاریوتیپ طبیعی، 16 بیمار(6/21%)‌دارای اختلال تعداد کروموزوم‌ها و 14 بیمار(19%) دارای اختلال ساختاری کروموزوم بودند. در 10 بیمار باقی‌مانده جواب آزمایش سایتوژنتیک غیر قابل نتیجه‌گیری بود. کاریوتیپ در بیماران دو گروه کم خطر و پرخطر با هم مقایسه شد که تفاوت چندانی وجود نداشت و مختصر تفاوت قابل اغماض بود. از نظر جنسیت تعداد پسران به طور قابل توجهی در گروه کم خطر بیشتر از دختران بود(9/61% در مقابل 1/39%) اما از نظر کاریوتیپ میان این دو گروه نیز تفاوتی وجود نداشت.   نتیجه گیری   با توجه به نتایج این تحقیق، از نظر اختلالات ژنتیکی میان دو گروه تفاوت محسوسی مشاهده نشد. بر این اساس می‌توان چنین فرض نمود که سن و تعداد گلبول‌های سفید به تنهایی فاکتور اولیه مناسبی برای پیش‌آگهی نمی‌باشند و بررسی ژنتیک به خصوص در محدوده ژن می‌تواند عامل تعیین‌کننده‌ای باشد. لذا تکرار تحقیق با حجم نمونه بیشتر و تطابق دادن عوامل موثر در پیش‌آگهی با سیر بیماری به صورت مطالعه آینده‌نگر ضروری به نظر می‌رسد.   کلمات کلیدی: لوکمی لنفوبلاستیک حاد، سایتوژنتیک، پیش‌آگهی